Hoe merk ik het?
- Aanvalsgewijze pijn rechts in de bovenbuik
- Uitstralende pijn rechtsom naar de rug of het schouderblad
- Misselijkheid en braken
- Bewegingsdrang (niet stil kunnen zitten/liggen tijdens een aanval)
Hoe werkt het?
De lever maakt voortdurend gal aan. Daarin zitten galzouten die bij de vetsplitsing in de spijsvertering een rol spelen en afvalstoffen die via de darmen het lichaam verlaten. Een deel van de galvloeistof stroomt via de galwegen continu af naar de twaalfvingerige darm. Een deel wordt opgevangen in de galblaas en daar geconcentreerd. Tijdens en na de maaltijd knijpt de galblaas samen en perst geconcentreerde gal naar de darmen waar het gebruikt wordt bij de spijsvertering. In de galblaas kan de geconcentreerde gal gaan kristalliseren; er ontstaan kleine kristallen die kunnen uitgroeien tot stenen. Als zo'n steentje uit de galblaas wordt uitgedreven kan het klem komen zitten voor de galblaasuitgang of in de galweg. Er ontstaat dan een galsteenkoliek: de galweg probeert het steentje door samentrekking uit de drijven naar de darm. Dit veroorzaakt de typische hevig stekende koliekpijn. Als de galgang volledig wordt verstopt door een steen kan de gal niet meer afvloeien en zal zich gaan ophopen in het lichaam. Er ontstaat dan geelzucht. Als de gal niet meer continu afvloeit kunnen bacteriën vanuit de darmen in de galwegen terecht komen en daar een ontsteking veroorzaken. Op die manier kan een ernstig ziektebeeld ontstaan met hoge koorts.
Hoe ontstaat het?
Galstenen komen het meest voor bij vrouwen met overgewicht boven de veertig jaar. Zo'n 25 procent van de mensen boven de 50 jaar heeft galstenen. Bij de meesten veroorzaken ze gelukkig nooit klachten.
Hoe ga ik er zelf mee om?
Vaak slagen de galwegen er wel in om in de loop van enkele uren het steentje uit te drijven naar de darm. Zoek een houding waarin u het minste last hebt. Raadpleeg uw arts voor een goede pijnbestrijding.
Hoe gaat de arts er mee om?
De pijnkrampen zijn erg hevig. Het is niet te voorzien hoe lang de aanvallen zullen duren. Voor een goede pijnbestrijding is het dan ook zaak om de huisarts in te schakelen. Als er complicaties optreden in de vorm van koorts, geelzucht of aanhoudende kolieken moet u in het ziekenhuis behandeld worden. Daar zal meestal een zogenaamde ERCP (endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie) worden verricht. Dit is een ingreep waarbij met een flexibele kijkbuis via de mond, de slokdarm en de maag de uitgang van de galweg in de darmen wordt opgezocht. Deze uitgang wordt dan een beetje ingesneden zodat hij wijder wordt en de steen gemakkelijker kan afvloeien. Zonodig kan de steen met een tangetje gepakt en verwijderd worden. Heeft u eenmaal een keer een galsteenaanval gehad, dan moeten de galwegen worden onderzocht. Blijken er meer stenen aanwezig te zijn dan is het vaak raadzaam de galblaas met de stenen operatief te laten verwijderen. Tegenwoordig kan dit met een weinig ingrijpende kijkoperatie (knoopsgatoperatie).
