Het aantal meldende bedrijfsartsen en het aantal meldingen van beroepsziekten is in 2014 sterk gestegen ten opzichte van vorige jaren. De schatting van het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen van beroepsziekten per 100.000 werknemers blijft echter gelijk. Dit blijkt uit ‘Kerncijfers Beroepsziekten 2015’ van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten / Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid van het Academisch Medisch Centrum, dat vandaag is verschenen. Het aantal meldende bedrijfsartsen steeg met meer dan 50% en het aantal meldingen van beroepsziekten met meer dan 30% vergeleken met vorig jaar. Dit is waarschijnlijk het gevolg van het onderzoek dat de Inspectie SZW en de Inspectie voor de Gezondheidszorg hebben gedaan onder bedrijfsartsen naar het verplicht melden van beroepsziekten. De meest gemelde beroepsziekten zijn lawaaislechthorendheid, overspannenheid en burn-out, en aandoeningen aan schouder en bovenarm. De schatting van het aantal nieuwe gevallen van beroepsziekten dat in een jaar wordt gemeld blijft echter stabiel. Bedrijfsartsen van het Peilstation Intensief Melden rapporteerden 242 nieuwe beroepsziekten per 100.000 werknemers in 2014. Het aandeel werkenden met een nieuwe beroepsziekte komt hiermee op 0,25% van alle werkenden in Nederland; ofwel ruim 17.400 in 2014. Dit is vergelijkbaar met de voorgaande vijf jaren toen de incidentie varieerde van 237 – 281 met een gemiddelde van 247 per 100 duizend werknemers. De hoogste incidentiecijfers worden gerapporteerd voor psychische aandoeningen (112 per 100 duizend) en aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat (82 per 100 duizend). De vijf economische sectoren met de hoogste beroepsziekten-incidentie zijn: bouwnijverheid, vervoer en opslag, financiën, onderwijs, en openbaar bestuur en defensie. De meeste beroepsziekten komen voor bij mannen (59%) en bij werknemers van 45 jaar en ouder (62%). Bij 75% van de werknemers met een beroepsziekte is sprake van tijdelijke arbeidsongeschiktheid en bij 4% van blijvende (gedeeltelijke) arbeidsongeschikt door de beroepsziekte. ‘Kerncijfers Beroepsziekten 2015’ is opgesteld door het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het geeft een overzicht van het aantal en de aard van geregistreerde beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het rapport enkele wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond beroepsziekten. De Kerncijfers zijn bedoeld voor organisaties op het terrein van beleid en preventie van beroepsziekten, zoals overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties en instellingen voor arbodienstverlening en gezondheidszorg en (para)medisch professionals op het terrein van arbeid en gezondheid. Deze kerncijfers en de tweejaarlijkse uitgebreidere uitgave van ‘Beroepsziekten in Cijfers’ en de informatie op www.beroepsziekten.nl zijn bruikbaar bij de risico-inventarisatie en evaluatie en verzuimanalyses om vast te stellen welke nadelige gezondheidseffecten door werk kunnen worden voorkómen.

Bijna tweederde van de meldingen over beroepsziekten in 2012 kwam van 45-plussers. Dit blijkt uit ‘Kerncijfers Beroepsziekten 2013’ van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid/ Nederlands Centrum voor Beroepsziekten AMC dat vandaag is verschenen. Het totale aantal meldingen in 2012 was met 266 beroepsziektemeldingen per 100 duizend werknemers lager dan in 2011 en gelijk aan 2010. Aandacht voor werkgerelateerde diagnostiek en bijbehorende preventie is en blijft van belang voor duurzame participatie van werknemers, want beroepsziekten hebben aanzienlijke gevolgen voor participatie van werknemers. Uit het Peilstation Intensief Melden blijkt dat bij zestig procent sprake is van tijdelijke arbeidsongeschiktheid (ziektemelding) en bij vijf procent van blijvende (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid. Werkgebonden psychische aandoeningen (96 per 100 duizend) vormen de meest voorkomende beroepsziekte, vooral in het onderwijs. In ongeveer driekwart van de gevallen was de diagnose overspannenheid /burnout Net als bij depressie (4 procent) ligt de oorzaak vaak in problemen met de werkinhoud, werkhoeveelheid en problemen tussen mensen. Ook aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat (74 per 100 duizend) worden veel gemeld. Deze aandoeningen komen vooral voor in de bouw, vervoer en opslag en industrie. De bouw vertoont het laagste aantal beroepsziekten sinds de voorgaande drie jaren. Voor de sectoren vervoer en opslag en industrie is de incidentie niet veranderd. Het aantal meldingen van slechthorendheid (59 per 100 duizend) blijft hoog. In sommige beroepen is en blijft het lastig om het gehoor te beschermen tegen overmatig lawaai omdat tegelijkertijd de noodzaak bestaat om in lawaai te communiceren en waarschuwingssignalen te horen. Primaire preventie in de vorm van bronbestrijding blijkt lastig te realiseren. De muzieksector met zijn symfonieorkesten vormt hierop een positieve uitzondering. Behalve bovenvermelde aandoeningen worden huidaandoeningen, luchtwegaandoeningen, neurologische aandoeningen en infectieziekten in volgorde van aantallen gemeld. Kerncijfers Beroepsziekten 2013 is opgesteld door het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het geeft een overzicht van het aantal en de aard van geregistreerde beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het ook wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond beroepsziekten. De Kerncijfers zijn bedoeld voor organisaties op het terrein van beleid en preventie van beroepsziekten, zoals overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties en instellingen AMC Interne en Externe Communicatie (020) 5662421 is buiten kantooruren en in het weekend oproepbaar via de telefooncentrale (020) 5669111 voor arbodienstverlening en gezondheidszorg. Deze kerncijfers en de tweejaarlijkse uitgebreidere uitgave vanÊ»Beroepsziekten in Cijfersʼ zijn bruikbaar bij de risico-inventarisatie en evaluatie en verzuimanalyses om vast te stellen welke nadelige gezondheidseffecten door werk kunnen worden voorkómen. .

Bedrijfsartsen uit het Peilstation Intensief Melden hebben in 2013 267 nieuwe beroepsziekten per honderdduizend werknemers gerapporteerd. Hiermee blijft het aantal gemelde beroepsziekten min of meer gelijk. Er zijn drie belangrijke categorieën: psychische aandoeningen, aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat en gehoorschade. Op een beroepsbevolking van ruim zeven miljoen betekent dat jaarlijks bijna twintigduizend mensen ziek worden door hun werk. Bij psychische aandoeningen gaat het om 94 per honderdduizend werknemers per jaar, bij aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat om 69 per honderdduizend werknemers en bij gehooraandoeningen om 60 per honderdduizend werknemers. De impact van deze en andere beroepsziekten op het werkvermogen is hoog. Bij zes op de tien beroepsziekten is sprake van tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid. Dit onderstreept het belang van preventieve maatregelen op de werkplek. Overspannenheid/burnout is met 77 procent de meest gemelde psychische beroepsziekte. Problemen met de werkinhoud, werkhoeveelheid en problemen tussen werknemers onderling en met hun leidinggevenden zijn vaak de oorzaak. De financiële sector is hier de koploper. Daarnaast is het aantal meldingen van een posttraumatische stressstoornis toegenomen tot 10 procent van het aantal psychische beroepsziekten. De meeste meldingen betreffen politiefunctionarissen, gevolgd door treinmachinisten en treinconducteurs, medewerkers gezondheidszorg (met name in de psychiatrie en zwakzinnigenzorg) en defensiepersoneel. Hoewel het aantal meldingen van beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat de afgelopen jaren is gedaald, geldt dit niet voor de drie sectoren met de meeste beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat: bouw, industrie en vervoer en opslag. Slechthorendheid door lawaai blijft ook in 2013 een veel gemelde beroepsziekte. Beroepsziekten in Cijfers is opgesteld door het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, onderdeel van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum Amsterdam in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het rapport geeft een overzicht van het aantal en de aard van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het ook wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen over diverse beroepsziekten.

Depressie is één van de belangrijkste oorzaken van verzuim. Dat zegt 365/Arboned. Zo’n 7 procent van de beroepsbevolking lijdt aan depressies. Werknemers met een depressie vallen gemiddeld een maand geheel uit. Maar als het zo ernstig is dat een spreekuur van de bedrijfsarts nodig is, kost het gemiddeld tweehonderd dagen voordat ze weer om hun oude niveau hun werk kunnen doen. Depressie wordt vaak op één hoop geschoven met overspannenheid of een burn-out. Begrijpelijk, want de symptomen van burn-out lijken op die van depressie. Het grote verschil is echter dat een burn-out vaak stress- en werk-gerelateerd is. De stemming van werknemers met een burn-out verbetert als de overbelasting afneemt. Bij depressie spelen vooral persoonlijke, sociale en biologische factoren.

Beroepsziekten worden steeds beter erkend en gemeld, maar deze aandacht leidt niet tot een afname van de risico’s op de werkvloer. In 2011 was er sprake van een lichte stijging tot ongeveer 300 meldingen per 100 duizend werkenden. In 2010 was dat nog 260. Dit blijkt uit het rapport ‘Beroepsziekten in Cijfers 2012’ van het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC dat vandaag is verschenen. In 2011 zijn het vaakst psychische klachten (102 per 100 duizend) en aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat (92) gerapporteerd. Daarna volgden gehooraandoeningen (59), huidaandoeningen (15), infectieziekten (15), luchtwegaandoeningen (5) en neurologische aandoeningen (4). De helft van de beroepsziektemeldingen komt voor bij werknemers van 51 jaar en ouder. Bij 36 procent van de werknemers is sprake van tijdelijke arbeidsongeschiktheid en bij 6 procent van blijvende arbeidsongeschiktheid. Meer aandacht voor werkgerelateerde diagnostiek en bijbehorende preventie is en blijft van belang voor duurzame inzetbaarheid van werknemers. Bij werkgebonden psychische aandoeningen gaat het in de meerderheid van de gevallen om overspannenheid of burnout waarmee mensen relatief lang verzuimen. De meest getroffen sectoren zijn de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, het onderwijs, het openbaar bestuur en defensie, de financiële sector en de bouw. Hoge werkdruk, stress en ongewenst gedrag van collega’s en/of klanten worden als oorzaak genoemd. Uit onderzoek blijkt dat aandacht voor terugkeer naar werk als onderdeel van behandeling van psychische klachten reïntegratie versnelt. Het aantal werkgebonden aandoeningen van spieren en gewrichten evenals de daarvoor verantwoordelijke risicofactoren in het werk (zwaar tillen, bukken, vaak verhaalde beweging, moeilijke werkhoudingen) zijn de afgelopen jaren niet afgenomen. Dat geldt voor de meer traditionele sectoren als de bouw, vervoer en opslag en industrie. Beroepsziekten zijn tot op heden nog onvoldoende ‘vertaald’ in preventieve maatregelen door het bedrijf of de organisatie ter voorkoming van deze aandoeningen. Lawaai op de werkplek is nog steeds een hardnekkig probleem. Preventieve maatregelen lijken werkgevers slechts op kleine schaal toe te passen. Veel brancheorganisaties onderschatten de problemen van gehoorschade op de werkvloer, waarbij het gaat om een balans tussen de eisen die het werk aan het gehoor stelt vanwege bijvoorbeeld de veiligheid en de noodzaak het gehoor te beschermen. Het aantal meldingen van werkgerelateerde astma en van bovenste luchtwegaandoeningen is verdubbeld. Deze toename is toe te schrijven aan het actieve opsporingsprogramma binnen de bakkerssector. Een andere belangrijke bevinding is dat beroepsastma niet alleen door blootstelling aan allergenen kan ontstaan, maar ook na chronische of een eenmalig hoge blootstelling aan irriterende stoffen. Bij infectierisico’s speelt werk doorgaans een belangrijke rol. Deze problemen kunnen alleen goed worden aangepakt door intensievere samenwerking tussen de publieke, veterinaire, curatieve en bedrijfsgeneeskundige gezondheidszorg. Over het verband tussen werk en chronische aandoeningen als hart- en vaatziekten en kanker wordt steeds meer bekend. Het aantal gevallen van diabetes type 2, een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, stijgt wereldwijd sterk. Naast een toename van overgewicht zijn er aanwijzingen dat werkfactoren zoals stress, ploegendienst en beroepsmatige blootstelling aan oplosmiddelen tot een verhoogd risico op diabetes type 2 leiden. Reden om daarop te letten bij de preventie en behandeling van deze aandoening. Bij sommige ziekten is wel succes geboekt. Het aantal gediagnosticeerde nieuwe gevallen van CTE, een neurologische ziekte veelal veroorzaakt door organische oplosmiddelen, daalde sterk in de afgelopen jaren. Dit komt door de actieve signalering van deze beroepsziekten en de daaraan gekoppelde nationale wetgeving die heeft geleid tot vermindering van blootstelling aan organische oplosmiddelen in de verschillende branches. Het rapport ‘Beroepsziekten in cijfers‘ wordt jaarlijks opgesteld door het NCvB/Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het geeft een overzicht van het aantal en de aard van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het ook wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond verschillende beroepsziekten.

Het stresshormoon cortisol stijgt in mannen als er een aantrekkelijke vrouw in de buurt is. Dit blijkt uit onderzoek van de Groningse bio-psycholoog Leander van der Meij dat gepubliceerd wordt in het vooraanstaande wetenschappelijk tijdschrift Hormones and Behavior. Van der Meij testte 84 mannen tussen 18 en 27 jaar. Deze mannen moesten vijf minuten wachten in het gezelschap van een vrouw of man die zij niet eerder ontmoet hadden. Na deze contactperiode beoordeelden de mannen de aantrekkelijkheid van de persoon die hen gezelschap had gehouden tijdens het wachten. Uit het onderzoek bleek dat de cortisolspiegel steeg naar mate de vrouw aantrekkelijker werd gevonden. Het hormoon cortisol is vooral bekend omdat het vrijkomt tijdens stress. Een chronisch hoge cortisolspiegel kan slecht zijn voor de gezondheid, maar cortisol is ook een belangrijk instrument van het lichaam dat een nuttige rol speelt in dagelijkse gebeurtenissen, zoals een discussie met een collega of een partijtje tennis. Van der Meij verwacht dat cortisol tijdens contact met een aantrekkelijke vrouw een activerend effect heeft door bijvoorbeeld het extra beschikbaar maken van energie. Op deze manier kan de afgifte van cortisol mannen voorbereiden op het flirten met vrouwen. Zie ook: Stress - overspannenheid.

Het aantal gemelde beroepsziekten is in 2009 fors gegroeid ten opzichte van voorgaande jaren. Dat blijkt uit het rapport "Beroepsziekten in Cijfers 2010" van het NCvB/AMC. Ruim 70 procent van de meldingen kwam uit de bouw, al geldt daarbij wel dat in deze sector de melding van beroepsziekten beter is georganiseerd dan in andere branches. Meer én intensiever melden zorgt voor beter inzicht in het vóórkomen van beroepsziekten, omdat dat gerichte preventie mogelijk maakt, zeggen de onderzoekers. Andere branches met relatief veel beroepsziekten zijn vervoer en opslag en industrie. Lawaaischade, aandoeningen aan spieren en gewrichten en psychische aandoeningen komen het meest voor. Burn-out en overspannenheid komen het meest voor in de sectoren onderwijs, informatie en communicatie en openbaar bestuur.

Werk is belangrijk voor de gezondheid, maar kan ook ziekmakend zijn. Het rapport ‘Beroepsziekten in Cijfers 2011’ schat dat 260 per 100.000 werkenden een beroepsziekte hebben opgelopen in 2010. Dat komt neer op zo’n 20.000 nieuwe gevallen in Nederland. Dit blijkt uit het rapport Beroepsziekten in Cijfers 2011 van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), gevestigd in het AMC. Psychische aandoeningen, lawaaischade aan het gehoor en aandoeningen van spieren en gewrichten worden relatief het meest gemeld. Onderzoek levert toenemend inzicht in bekende risico’s, maar wijst ook op nieuwe verbanden tussen werk en gezondheid. Zo levert blootstelling aan stof, werkstress, lawaai en ploegendienst een bijdrage aan het ontstaan van chronische ziekten van hart- en bloedvaten, longen, spieren en gewrichten. Verder laten ’s werelds grootste Q-koorts epidemie en de opkomst van resistente bacteriën buiten het ziekenhuis zien, hoe belangrijk bij infectieziekten de blootstelling in het werk kan zijn. Klachten aan spieren en gewrichten zijn een belangrijke reden voor verzuim in Nederland. Volgens een meerderheid van Nederlandse werknemers komen deze klachten mede door het werk. Onderzoek naar implementatie van preventieve maatregelen is nodig. Bij psychische beroepsziekten gaat het bij tachtig procent om overspannenheid of burn-out. Dat leidt tot slechter functioneren in het werk en vaak tot langdurig verzuim. Oorzaken zijn vooral een hoge werkdruk en ongewenst gedrag van collega’s en/of klanten. Er zijn preventieve maatregelen ontwikkeld voor de aanpak van werkstress en van de posttraumatische stressstoornis voor onder meer de geüniformeerde beroepen. Afgelopen jaar is Nederland getroffen door ‘s werelds grootste Q-koorts epidemie. Er staken nieuwe diergerelateerde infectieziekten (zoönosen) de kop op en de omvang van de problematiek van antibiotica resistente micro-organismen nam toe. Blootstelling vindt vaak plaats op de werkplek en preventie vraagt intensievere samenwerking tussen humane en veterinaire gezondheidszorg. De rol van werkfactoren bij chronische aandoeningen wordt vaak onderschat. Onderzoek leert bijvoorbeeld dat bij één op de zeven astma-aanvallen onder werknemers beroepsmatige blootstelling een rol speelt. Ook brandweerlieden hebben meer luchtwegklachten naarmate zij betrokken waren bij meer branden of andere situaties waarbij zij rook of andere stoffen inademden. Verder blijkt dat lassers, brandweerlieden en mensen die lange werkdagen maken, een hoger risico lopen op hart- en vaatziekten en lijkt reumatoïde artritis meer voor te komen bij blootstelling aan kwartshoudend stof. Meer kennis over de invloed van werkfactoren zoals fijn stof, werkstress, lawaai en ploegendienst kan de preventie van dergelijke chronische aandoeningen ten goede komen. In 2010 zijn 6.367 meldingen van beroepsziekten geregistreerd bij het NCvB. Via het Peilstation Intensief Melden (PIM) wordt de incidentie van beroepsziekten over 2010 geschat op 260 per 100.000 werknemersjaren. De hoogste incidentiecijfers worden gerapporteerd voor psychische aandoeningen (96) en aandoeningen aan het houdings- en bewegingsapparaat (88), gevolgd door gehooraandoeningen (34), huidaandoeningen (7), infectieziekten (5), luchtwegaandoeningen (5) en neurologische aandoeningen (5). De top zes van sectoren met de hoogste incidentiecijfers per 100.000 werknemers zijn in 2010 de bouwnijverheid (1314), vervoer en opslag (434), openbaar bestuur en defensie (387), onderwijs (242), industrie (211) en de sector informatie en communicatie (184). Het rapport ‘Beroepsziekten in cijfers 2011‘ is opgesteld in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het geeft een overzicht van het aantal, en de aard van beroepsziekten en de verspreiding binnen sectoren en beroepen in Nederland. Daarnaast beschrijft het ook wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen rond verschillende beroepsziekten.