Hoe merk ik het?
Langdurig bestaande wond aan het onderbeen, met weinig neiging tot genezing
Hoe werkt het?
Een open been (beenzweer, ulcus cruris) is een oppervlakkige wond aan het onderbeen die maar niet wil genezen.
Hoe ontstaat het?
- De oorzaak van een open been is een stoornis in de bloedvoorziening van het onderbeen. We kennen grofweg twee soorten van beenzweren:
- Die, waarbij de bloedaanvoer gestoord is. Dat zien we bij bloedvatvernauwing (aderverkalking) in de benen. Dit soort komt het minst vaak voor (vijf tot tien procent van alle beenzweren). Kenmerkend van deze soort beenzweren is dat ze erg pijnlijk zijn.
- De andere soort zien we als de bloedafvoer van het been naar het hart gestoord is. Dit komt veel meer voor (90 procent van alle beenzweren).
Hoe ga ik er zelf mee om?
Als u veel staat, zorg dan dat u dat u de benen toch regelmatig beweegt, om de spierpomp actief te houden. Bemerkt u dat de aders in uw benen uitzetten (door het vele staan, in de zwangerschap of zomaar) aarzel dan niet om steunkousen te gaan dragen. Als u een open been heeft zorg dan dat u niet veel staat. In beweging zijn (met een stevige zwachtel, zie onder) is juist goed. Als u zit is het verstandig het been wat omhoog te leggen.
Hoe gaat de arts er mee om?
Als u een open been heeft, raadpleeg dan uw huisarts. De zweer zal worden afgedekt met een (vet) gaas of een gelpleister. De wond zal worden behandeld met een (desinfecterende) zalf. De verdere behandeling van een open been is afhankelijk van de oorzaak. Is bloedvatvernauwing de oorzaak, dan kunt u de doorbloeding verbeteren door regelmatig (dagelijks) te wandelen. Door oefening ontwikkelen zich vaak nieuwe bloedvaten die de taak van het vernauwde bloedvat overnemen. Als de bloedafvoer belemmerd is kan de huisarts een behandeling adviseren die bestaat uit het stevig zwachtelen van het been: daardoor vernauwen de aders, waardoor het kleppensysteem weer beter gaat functioneren, als u tenminste voldoende beweegt! Daardoor verbetert de doorbloeding van het been en dus de zuurstofvoorziening. Het zwachtelen vraagt bedrevenheid en moet dus gedaan worden door iemand die er ervaring mee heeft. Een goed aangelegde zwachtel kan rustig een week blijven zitten. Naargelang het nodig is wordt het verband gewisseld en de zwachtel opnieuw aangelegd. Ook met deze behandeling verloopt het herstel vaak langzaam en het kan weken tot maanden duren voor de wond weer is genezen. Als de wond is genezen kan het zinvol zijn voortaan goed passende steunkousen te dragen. Daarmee verkleint u de kans dat het open been nog eens terug komt. Als de bloedaanvoer belemmerd is door bloedvatvernauwing en oefenen helpt niet voldoende, dan zal de huisarts u verwijzen naar een (vaat)chirurg. Deze kan de vernauwing opsporen en zo mogelijk behandelen. De vernauwing kan worden gelokaliseerd door Doppler (geluidsgolven)-onderzoek of door contrastonderzoek van de bloedvaten. Indien mogelijk wordt vervolgens de vernauwing opgerekt (dotteren) of er wordt operatief een omleiding gelegd langs de vernauwde slagader (bypass-operatie).
Wetenschappelijk nieuws
De NHG-Standaard Ulcus cruris venosum is op twee punten gewijzigd: (1) naast de compressietherapie met de
De afdeling dermatologie van VU mc heeft met gekweekte huid een succesvolle en veilige behandeling voor chronische open wonden ontwikkeld. De huidvervangende therapie, die gebruik maakt van patiënt-eigen huidcellen, is veelbelovend en leidt meestal direct al tot verlichting van de pijn. Nieuw is ook dat de gekweekte huid uit zowel lederhuid als opperhuid bestaat, wat niet eerder lukte. Duizenden Nederlanders kampen met een of meer open wonden. Oorzaken zijn een slechte doorbloeding van de huid, zoals bij een complexe open beenwond (ulcus cruris), wat vaak bij ouderen voorkomt. Andere oorzaken van hardnekkige wonden zijn suikerziekte (diabetes), doorliggen (decubitus) of hartfalen. Leven met zulke wonden is vaak zeer belastend en patiënten hebben veel zorg nodig.
De nieuwe huidvervangende therapie, die gebruik maakt van patiënt-eigen huidcellen, is veelbelovend en leidt meestal direct al tot verlichting van de pijn. Nieuw is ook dat de gekweekte huid uit zowel lederhuid als opperhuid bestaat, wat niet eerder lukte. Voor mensen die soms al jarenlang kampen met een of meer open wonden lijkt nu genezing naderbij te komen. Onlangs zijn de resultaten beschreven in het toonaangevende tijdschrift Wound Repair and Regeneration. Alleen al in Nederland hebben duizenden mensen een wond die niet dicht gaat. Oorzaak hiervan is een slechte doorbloeding van de huid, zoals bij een complexe open beenwond (ulcus cruris) wat vaak bij ouderen voorkomt. Andere oorzaken van hardnekkige wonden zijn suikerziekte (diabetes), doorliggen (decubitus) of hartfalen. Het leven met zo’n wond is voor een patiënt zeer belastend. De patiënt heeft veel verzorging nodig, moet voor het verband wisselen vaak naar het ziekenhuis, heeft vaak veel pijn, kan niet in bad of zwemmen en moet dag en nacht het verband om houden. De nieuwe huidvervangende therapie is weinig belastend voor de patiënten. Eerst worden onder lokale verdoving enkele kleine stukjes huid (biopten) afgenomen. De daaruit verkregen huidcellen worden in 3 weken tot huid gekweekt. Vervolgens worden de wonden met deze nieuwe huid als een soort levende pleisters bedekt. Daarna groeien de lapjes vast door ingroei van bloedvaten vanuit het wondoppervlak ook wel wondbed genoemd. Dermatologie VUmc heeft veel ervaring met het kweken van eigen huid. Uit onderzoek blijkt de effectiviteit van deze nieuwe therapie bij diverse langdurig (vaak vele jaren) open wonden. Het merendeel van de wonden (55%) was binnen 24 weken totaal gesloten, terwijl bij 29% van de patiënten de wondgrootte sterk (50-99%) was afgenomen. De wonden hadden op eerdere behandelingen niet gereageerd.
De afdeling dermatologie van VUmc heeft met de gekweekte huid een succesvolle en veilige behandeling voor chronische open wonden ontwikkeld. De nieuwe huidvervangende therapie, die gebruik maakt van patiënt-eigen huidcellen, is veelbelovend en leidt meestal direct al tot verlichting van de pijn. Nieuw is ook dat de gekweekte huid uit zowel lederhuid als opperhuid bestaat, wat niet eerder lukte. Voor mensen die soms al jarenlang kampen met een of meer open wonden lijkt nu genezing naderbij te komen. Onlangs zijn de resultaten beschreven in het toonaangevende tijdschrift Wound Repair and Regeneration. Alleen al in Nederland hebben duizenden mensen een wond die niet dicht gaat. Oorzaak hiervan is een slechte doorbloeding van de huid, zoals bij een complexe open beenwond (ulcus cruris) wat vaak bij ouderen voorkomt. Andere oorzaken van hardnekkige wonden zijn suikerziekte (diabetes), doorliggen (decubitus) of hartfalen. Het leven met zo’n wond is voor een patiënt zeer belastend. De patiënt heeft veel verzorging nodig, moet voor het verband wisselen vaak naar het ziekenhuis, heeft vaak veel pijn, kan niet in bad of zwemmen en moet dag en nacht het verband om houden. De nieuwe huidvervangende therapie is weinig belastend voor de patiënten. Eerst worden onder lokale verdoving enkele kleine stukjes huid (biopten) afgenomen. De daaruit verkregen huidcellen worden in 3 weken tot huid gekweekt. Vervolgens worden de wonden met deze nieuwe huid als een soort levende pleisters bedekt. Daarna groeien de lapjes vast door ingroei van bloedvaten vanuit het wondoppervlak ook wel wondbed genoemd. Dermatologie VUmc heeft veel ervaring met het kweken van eigen huid. Uit onderzoek blijkt de effectiviteit van deze nieuwe therapie bij diverse langdurig (vaak vele jaren) open wonden. Het merendeel van de wonden (55%) was binnen 24 weken totaal gesloten, terwijl bij 29% van de patiënten de wondgrootte sterk (50-99%) was afgenomen. De wonden hadden op eerdere behandelingen niet gereageerd.
