Hoe merk ik het?
- Vrijwel dagelijks optredende hoofdpijn
- Vrijwel dagelijks gebruik van pijnstillers en/of cafeïnehoudende dranken
- Vaak in combinatie met klachten als vermoeidheid, vergeetachtigheid, slaapstoornissen, depressiviteit
- In samenhangen daarmee: vaak ook gebruik van andere medicijnen als slaap- en kalmeringsmiddelen en antidepressiva
Hoe werkt het?
Chronische hoofdpijn (langer dan 15 dagen per maand gedurende tenminste drie maanden) als bijwerking van bepaalde medicijnen, zoals ergotamine, bepaalde pijnstillers, coffeïne en bepaalde migrainemiddelen (triptanen). De hoofdpijn verdwijnt binnen één maand na stoppen met het gebruik van het medicijn dat de hoofdpijn veroorzaakt.
Hoe ontstaat het?
Het probleem begint met zo af en toe wat hoofdpijn (bijvoorbeeld migraine of gewone hoofdpijn). U neemt een pijnstiller. Na verloop van maanden of jaren treedt de hoofdpijn vaker op. U slikt ook wat vaker een pijnstiller. Maar die werkt steeds korter. U neemt daarom uw toevlucht tot zwaardere pijnstillers, soms al voordat de hoofdpijn de kop opsteekt. Op deze manier ontstaat verslavingsgedrag. Het oorspronkelijke patroon van hoofdpijn is verdwenen en er is een nieuwe medicijnafhankelijke hoofdpijn ontstaan. Medicijnafhankelijke hoofdpijn kan ontstaan bij alle soorten pijnstillers die tegen hoofdpijn worden gebruikt, ook bij "onschuldige" paracetamolletjes. De kans op een medicijnafhankelijke hoofdpijn is groter bij gebruik van medicijnen waaraan cafeïne is toegevoegd, wat bij veel vrij verkrijgbare pijnstillers het geval is. Een effectief middel bij het behandelen van migraineaanvallen is ergotamine. Maar regelmatig gebruik van dit middel kan juist een hoofdpijn gaan veroorzaken die sterk op migraine lijkt. Zelfs bij één dosering per week kan dit effect al ontstaan. Het gevolg daarvan kan zijn dat u grotere hoeveelheden ergotamine gaat gebruiken. Daardoor ontstaat, naast een medicijnafhankelijke hoofdpijn, ook nog een vergiftiging met verschijnselen als spierkrampen en koude handen en voeten als gevolg van bloedvatvernauwing. De kans op het ontstaan van een medicijnafhankelijke hoofdpijn bij gebruik van de modernere migrainemiddelen zoals sumatriptan is weliswaar kleiner maar zeker niet afwezig.
Hoe ga ik er zelf mee om?
De enige remedie tegen een medicijnafhankelijke hoofdpijn is stoppen met pijnstillers. Zoals bij het afkicken van andere verslavingen zien we dan eerst een verergering van de klachten. Die klachten zijn het sterkst bij een ergotamine-afhankelijke hoofdpijn. Het afkicken van triptanen geeft veel minder last. Voor lichtere pijnstillers geldt dat het lang kan duren voordat de ontwenningsverschijnselen volledig voorbij zijn. Na aanvankelijke verergering zal de hoofdpijn geleidelijk aan afnemen naar een veel lager niveau dan voorheen. Ook de frequentie van de aanvallen kan sterk afnemen. De totale ontwenningsperiode duurt een maand of drie. Daarna is het zaak een andere manier te vinden om met de hoofdpijn om te gaan. Om terugval te voorkomen moet u in elk geval het gebruik van pijnstillers beperken tot maximaal één keer per week.
Hoe gaat de arts er mee om?
Als u jarenlang gewend bent regelmatig pijnstillers te slikken valt het niet mee om ineens met deze gewoonte te breken. Zeker niet als dat aanvankelijk ook nog eens leidt tot een verergering van de klachten. Neem daarom contact op met uw huisarts en maak samen met hem of haar een plan hoe u dit het beste kunt aanpakken. Bespreek regelmatig met uw arts hoe het gaat. Samen bereikt u meer dan in uw eentje.
