Hoe merk ik het?
- Kortademigheid
- Droge en pijnlijke kuch
- Pijn in de borst
- Klompvormige vergroting van de vingertoppen
- Hartfalen
Hoe werkt het?
Asbestose is een beroepsziekte en valt onder de groep van de "stoflongen". Het ontstaat door langdurige blootstelling van de longen aan asbeststof. Dit stof veroorzaakt, als het wordt ingeademd, een ontstekingsreactie in de longen waardoor deze verlittekenen. Verlittekende longen nemen minder zuurstof op en zo ontstaat benauwdheid. Als men veelvuldig zonder bescherming aan asbeststof blootgesteld is geweest kunnen (vaak vele jaren) later klachten ontstaan. Is de blootstelling beperkt geweest, dan zal de schade aan de longen beperkt blijven. Is de blootstelling veel intensiever geweest, dan gaat het proces van verlittekening door, ook al is er al jaren geen sprake meer van blootstelling. Het hart krijgt steeds meer moeite om bloed door de verbindweefselde long te pompen en kan het op den duur daardoor opgeven. Zo kan men overlijden, vele jaren later, door benauwdheid of hartzwakte. Men moet asbestose onderscheiden van een andere aandoening van de longen die ook door asbest veroorzaakt wordt: het mesothelioom. Mesothelioom is kanker van het longvlies. Het longvlies is het vlies dat de longen aan de buitenzijde bekleedt. Deze vorm van kanker kan tientallen jaren na blootstelling aan asbest nog ontstaan. Het is een verraderlijke soort van kanker die bijna nooit te genezen is. Asbestose verhoogt de kans op het krijgen van "gewone" longkanker, zeker indien u ook nog rookt.
Hoe ontstaat het?
Vroeger werd asbest veel gebruikt als isolatiemateriaal omdat het goed hittebestendig is. Het had vele toepassingen, onder andere in de scheepvaart- en de auto-industrie (voor remmen), maar ook in de woningbouw. Vooral mensen die met asbest werken of gewerkt hebben, lopen de kans om asbestose te krijgen. Het is bij de bewerking ervan (zagen, schuren) dat de problemen ontstaan. Daarbij komt asbeststof vrij. Wanneer asbest eenmaal geïnstalleerd is kan het geen kwaad meer.
Hoe ga ik er zelf mee om?
Tegenwoordig wordt asbest niet meer verwerkt. Gebruik ervan is verboden. Bij het opruimen van oud asbest dienen strikte beschermende maatregelen in acht genomen te worden. Lijdt u aan asbestose, rook dan absoluut niet. De klachten verergeren erdoor en u hebt meer kans op het krijgen van longkanker. Als u aan asbestose lijdt kunt u aanspraak maken op een compensatieregeling, als genoegdoening (voor zover mogelijk) voor het u aangedane leed.
Wat doet de arts?
Is de blootstelling beperkt geweest, dan komt het proces tot stilstand. Ernstige asbestose is niet te genezen. Met ondersteunende maatregelen wordt getracht de klachten zoveel mogelijk te beperken. Men heeft ontstekingsremmende sprays ter beschikking, in een later stadium kan zuurstof toegediend worden, om het hart te ontlasten worden plaspillen voorgeschreven. In huis kunnen voorzieningen aangebracht worden, zoals een traplift.
Wetenschappelijk nieuws
Promotie dhr. Paul M. Peeters, MSc: ‘Mineral dust induced pneumoconiosis: a pivotal Role for the inflammasome’. Stoflong is wereldwijd de belangrijkste stofziekte en ontstaat meestal door blootstelling aan kristallijne minerale vezels en deeltjes. In dit proefschrift is in kaart gebracht welke genen worden geactiveerd of uitgeschakeld na blootstelling van longcellen aan asbest of mijnstof en welke mechanismen een rol spelen in het ontstaan van dergelijke ziekten. Het eiwit ‘inflammasome’ blijkt een belangrijke rol te spelen in de onderliggende ontsteking die aan de basis ligt van deze aandoening. Daarbij werd in longcellen aangetoond dat activering van dit eiwit op zijn beurt aanleiding geeft tot reacties die geassocieerd zijn met verstijving van weefsel, een eigenschap voor de beroepsziekten asbestose en silicose. Verder werd bij mijnwerkers met stoflongen, ontdekt dat dit eiwit ook een rol kan spelen in de ontwikkeling van het ziektebeeld. Dit onderzoek kan bijdragen aan ontwikkeling van nieuwe medicijnen.
Volgens een onderzoek van de Gezondheidsraad vallen er jaarlijks twee keer zoveel doden door asbest dan eerst werd aangenomen. Het gaat jaarlijks om meer dan 700 doden. Ook is er volgens de raad bewijs dat asbest eierstok- en strottehoofdkanker veroorzaakt.
Het Erasmus MC heeft als eerste ter wereld een behandelmethode tegen asbestkanker geïntroduceerd. Daarbij krijgen patiënten cellen uit hun eigen afweersysteem ingespoten die in het laboratorium zijn "getraind". Het doel van de nieuwe behandelmethode is het leven van de patiënt verlengen. Asbestkanker is tot nu toe niet te genezen. Op dit moment zijn de vooruitzichten voor mensen met asbestkanker (mesothelioom) zeer slecht: maar één op de zeven is een jaar na de diagnose nog in leven, ondanks de longoperatie en bestraling die ze krijgen. De nieuwe methode stelt de afweer van de patiënt centraal. Onderzoekers nemen via een bloedprik zogeheten dendritische cellen af. Die behandelen ze in het lab zodanig dat ze beter in staat zijn kankercellen te herkennen en uit te schakelen. Daarna worden de dendritische cellen weer ingespoten. De eerste resultaten van de therapie zijn veelbelovend: het afweersysteem blijkt de woekerende cellen in tegenstelling tot voorheen inderdaad te herkennen en aan te vallen. Bijkomend voordeel is dat deze behandeling vrijwel geen nare bijwerkingen heeft, in tegenstelling tot chemotherapie. Andere onderzoeken moeten de werkzaamheid van de nieuwe behandeling van het Erasmus MC bevestigen, ook op grote schaal. Nog maar tien patiënten zijn in het Rotterdamse onderzoek behandeld. Longartsen in Nederland worden geïnformeerd over de therapie. Het zal naar verwachting nog jaren duren voordat de behandeling in andere ziekenhuizen van start kan gaan.
Wereldwijd worden jaarlijks naar schatting 125 miljoen mensen blootgesteld aan asbest op de werkplek. Jaarlijks sterven wereldwijd ruim 107.000 mensen aan asbestgerelateerde ziekten zoals buikvlies- of borstvlieskanker (mesothelioom), longkanker en stoflongen (asbestose). Hoewel het sinds 1993 in Nederland verboden is om asbest te verwerken of in voorraad te houden, staan mensen er nog steeds aan bloot. Dat komt onder andere doordat het asbest dat in het verleden is gebruikt, nog steeds aanwezig is, bijvoorbeeld in oude gebouwen. Blootstelling aan asbestvezels kunnen we onderverdelen in werkgerelateerde blootstelling en blootstelling via de omgeving. Het RIVM heeft voor Nederland vier mogelijke toekomstscenario's berekend voor het aantal mensen dat mesothelioom en asbestlongkanker kan krijgen. De piek in het aantal mensen dat mesothelioom krijgt, ligt achter ons. In totaal zullen er in de periode 2017-2050 nog zo'n 9.000 tot 12.200 nieuwe gevallen bijkomen. Het nog te verwachten aantal nieuwe gevallen van werkgerelateerde asbestlongkanker wordt voor de periode 2017-2050, afhankelijk van het scenario, geschat op 5.300 tot 10.200. De gezondheidseffecten van asbestblootstelling zijn bijna 25 jaar na het verbod op asbest nog steeds zichtbaar. Tot 2050 zullen in Nederland in totaal nog zo'n 15.800 personen gediagnosticeerd worden met een van de asbestziekten en hieraan overlijden.
Bron: RIVM
